توسعه در مقیاس نانو که منجر به رهایی کشتی های ایرانی از پرداخت جرایم شد - وبلاگ شن

به گزارش وبلاگ شن، در حالی که قوانین بین المللی و الزام کشتی ها و نفتکش ها برای استفاده از سوخت کم گوگرد در حد نیم درصد برای تردد در آب های بین المللی اعمال می گردد، سوختی که هم اکنون برای کشتی های ایرانی عرضه می گردد با گوگرد 3.5 درصد است که این امر موجب شد ارز زیادی از کشور برای خرید سوخت استاندارد از کشور خارج گردد، ولی یکی از شرکت های فناور با توسعه در مقیاس نانو پیروز شد تا شناورهای ایران را از پرداخت جریمه های سنگین بابت مصرف سوخت با گوگرد بالا نجات دهد.

به گزارش وبلاگ شن، یکی از مهمترین کنوانسیون بین المللی در بخش پیشگیری از آلودگی دریا، کنوانسیون جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی ها با نام مارپل (MARPOL) است که در سال 1973 با برگزاری کنفرانس بین المللی آلودگی دریا به وسیله سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) به تصویب رسید و متعاقباً به وسیله پروتکل 1978 اصلاح شد. این مقررات دربرگیرنده منابع گوناگون آلودگی ناشی از کشتی ها بوده و حذف آلودگی عمدی محیط زیست دریا به وسیله نفت و سایر مواد مضر و کاهش تخلیه چنین موادی به صورت عمدی و یا غیرعمدی، به وسیله اعمال قوانین و مقررات بر کشتی ها و بنادر هدف اصلی آن به شمار می رود.

دولت جمهوری اسلامی ایران به سه ضمیمه 1، 2 و 5 آن در سال 1381 و ضمایم 3،4 و 6 در سال 1388 ملحق شد و بر اساس ضمائم کنوانسیون مارپل، بنادر باید به تسهیلاتی در جهت دریافت مواد زائد از کشتی ها مجهز شوند و مواد زائد مربوط به مواد نفتی و ضایعات نفتی، روغن سوخته و اسلاج، آب خن و زباله را از شناورها دریافت نمایند.

براساس ضمیمه 6 کنوانسیون مارپل، کلیه کشتی ها از سال 2020 میلادی که قصد تردد از آب های بین المللی را دارند، باید از سوخت کشتی با اندازه نیم درصد گوگرد استفاده نمایند. بر این اساس ایران که عضویت در این کنوانسیون را پذیرفته ، موظف است از سوخت کم سولفور یا کم گوگرد استفاده کند و این در حالی است که اندازه گوگرد موجود در سوخت کشتی ها 3.5 درصد است و برای تامین آن باید از خارج وارد کند.

پالایشگاه شازند اراک دومین گزینه کشور برای دستیابی به این سوخت پاک برای کشتی ها است که این پالایشگاه به تنهایی جوابگوی احتیاجهای بخش کشتیرانی و نفتکش های کشور نیست و در صورتی که کشتی های جمهوری اسلامی ایران قادر به تامین این سوخت نشوند و وارد آب های بین المللی گردد، مشمول جریمه های سنگینی خواهند شد. استفاده از فیلترهای گران قیمت در اگزاست فن کشتی ها از دیگر راهکارها برای این امر است.

اما اکنون اجباری شدن تردد کشتی ها با سوخت کم گوگرد از سال 2020، کشور را به سمت وارد کردن سوخت کشتی ها از کشور امارات سوق داده است، ولی یکی از شرکت های دانش بنیان به فناوری فراوری سوخت کم گوگرد دست یافته است. این شرکت برای این منظور با راه اندازی مینی پالایشگاه (Mini Refinery) اقدام به فراوری سوخت Low Sulfur نموده است.

به گفته آنها این سوخت علاوه بر کشتی ها و نفتکش ها برای نیروگاه ها که دارای آلایندگی های زیادی هستند، قابل استفاده است؛ ولی از آنجایی که الزام قانونی برای نیروگاه ها برای استفاده از سوخت کم گوگرد موجود نیست، این صنعت سوخت با گوگرد 3.5 درصد را به مصرف می رساند.

حالا به علت وجود الزامات قانونی جهانی، قرارداد 300 هزار میلیاردی برای فروش 10 هزار بشکه سوخت کم گوگرد میان بخش عرضه نماینده و تقاضانماینده منعقد شده است.

مینی پالایشگاهی که به داد صنعت کشتیرانی کشور رسید

سید محمدامین علوی، مدیر توسعه کسب و کار نفت، گاز و پتروشیمی ستاد توسعه فناوری نانو در گفت وگو با وبلاگ شن، با اشاره به حمایت این ستاد از طراحی و پیاده سازی مینی پالایشگاه فراوری سوخت کم گوگرد، تاکید نمود: قرار است با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت نفت، سوخت مورد احتیاج حوزه کشتیرانی تامین گردد.

وی با بیان اینکه این برای اولین بار است که در این سطح یک مینی پالایشگاه برای تامین سوخت کشتی ها در کشور راه اندازی شده است، اظهار کرد: دانش فراوری این سوخت از سال گذشته به تایید ستاد توسعه فناوری نانو رسیده است و تا به امروز توانستیم مجوز خوراک این پالایشگاه را از شرکت پالایش و پخش دریافت کنیم.

علوی با اشاره به جزئیات این پالایشگاه، شرح داد: این پالایشگاه دارای ورودی و خروجی است که خروجی آن می تواند برش های مختلفی باشد که از شرکت پالایش و پخش مجوز آن را دریافت کردیم، علاوه بر آن احتیاج به استانداردسازی به منظور مشخص نوع سوخت خروجی است که بر اساس برنامه ریزی ها، محصول خروجی این خط فراوری قرار است سوخت کشتی ها باشد.

مدیر توسعه کسب و کار نفت، گاز و پتروشیمی ستاد نانو افزود: طبق استاندارد سازمان بین المللی دریانوردی (IMO 2020) باید سوخت کشتی هایی که در آب های بین المللی تردد می نمایند، حاوی گوگرد کمتر از نیم درصد باشد و این در حالی است که سوختی که به کشتیرانی ما تحویل داده شده است، سوختی با اندازه گوگرد 3.5 درصد است.

وی با بیان اینکه تردد کشتی ها با سوخت دارای گوگرد بیشتر از نیم درصد مشمول جریمه سنگینی می گردد، اظهار کرد: در حال حاضر بخشی از سوخت مورد احتیاج کشتی ها از خارج و بخش دیگر آن از پالایشگاه شازند تامین می گردد، ولی اگر کشتیرانی ما به فعالیت روتین خود بازگردد، پالایشگاه شازند اراک نمی تواند همه احتیاج این صنعت برای کشتی ها و نفتکش ها را برآورده کند.

علوی ادامه داد: با توجه به دانشی که از سوی شرکت ها در کشور ایجاد شده است، توانستیم یک مینی پالایشگاه با ظرفیت 2500 بشکه در روز را در کشور راه اندازی کنیم و امکان راه اندازی این واحد در منطقه ها مورد احتیاج فراهم است تا سوخت Low Sulfur را به فراوری رساند.

وی با بیان اینکه این سوخت با گوگرد نیم درصد فراوری شده در این شرکت در حال حاضر برای کشتی ها تجاری سازی شده است، یادآور شد: علاوه بر آن در صورتی که نیروگاه های کشور بخواهند برای کاهش آلودگی خود اقدام نمایند، می توانند از این سوخت بهره مند شوند.

عدم تمایل وزارت نیرو بر مصرف سوخت پاک به علت نبود الزام های قانونی

مدیر توسعه کسب و کار نفت، گاز و پتروشیمی ستاد توسعه فناوری نانو، افزود: سوخت کشتی ها و نفتکش ها به قیمت جهانی محاسبه می گردد، زمانی که فناوری ماده اولیه آن فراوری می گردد، به محصولی می رسیم که قرار است قیمت آن نیز جهانی محاسبه گردد، ولی سوخت در صنعت برق و نیروگاه ها، به قیمت مازوت داخلی محاسبه می گردد و در این شرایط زمانی که فناوری آن هم به فراوری برسد، ارزش آن تنها در زمینه کاهش آلودگی است و از نظر مالی برای نیروگاه ها توجیه ندارد، مگر آنکه نهادی مانند وزارت نفت، این هزینه را تقبل کند که تا به امروز چنین اتفاقی رخ نداده است.

وی تاکید نمود: اگر همه چهار مینی پالایشگاهی که از سوی شرکت فراورینماینده فناوری سوخت نیم درصد گوگرد در کشور راه اندازی گردد، ظرفیت آن به 10 هزار بشکه در روز خواهد رسید.

این مقام مسؤول با بیان اینکه این شرکت تا به امروز حدود 15 مینی پالایشگاه در کشور راه اندازی نموده است، یادآور شد: دو مورد از این پالایشگاه ها در تفت استان یزد و قم مستقر هستند.

علوی گفت: این 15 پالایشگاه برای مقاصد مختلفی چون تصفیه روغن، فراوری تینر فوری ایجاد شدند، ولی چهار مورد از این تعداد برای فراوری سوخت Low Sulfur اختصاص داده شده و آماده بهره برداری است.

به گفته وی، اگر کشتی ها و نفتکش ها بخواهند طبق شرایط غیر تحریمی در آب های بین المللی تردد نمایند، پالایشگاه شازند امکان تامین سوخت مورد احتیاج آنها را ندارد، ولی این مینی پالایشگاه ها را می توان در هر منطقه ای که احتیاج است، احداث کرد.

نانویی که گره گشای چالش صنعتی شد

یکی از مسائل فرآورده های نفتی به ویژه فرآورده های سنگین نفتی مانند مازوت و نفت کوره، درصد بالای گوگرد است که موجب آلایندگی زیاد در هنگام سوختن این فرآورده ها می گردد. به همین دلیل استفاده از روش های گوگردزدایی به منظور کاهش اندازه گوگرد در این فرآورده ها و کاهش آلایندگی های زیست محیطی یکی از ضروریات فرآیند فراوری فرآورده های نفتی به شمار می رود.

در حال حاضر کاتالیست های مختلفی در سطح جهانی برای استفاده در فرآیندهای گوگردزدایی از فرآورده های سبک مانند گازوئیل و میعانات گازی در دسترس هستند، اما استفاده از آنها برای فرآورده های سنگین به علت ساختار هیدروکربنی بزرگی که دارند، کارآمد نیست؛ چرا که در این حالت ابتدا باید زنجیره های هیدروکربنی فرآورده های سنگین به زنجیره های سبک تر شکسته گردد و سپس به طور همزمان فرآیند گوگردزدایی نیز روی آن اعمال گردد.

در این راستا یکی از شرکت های دانش بنیان برای برطرف این چالش پیروز به فراوری نوعی کاتالیست بومی چند جزئی شد که می تواند زنجیره هیدروکربنی محصولات سنگین مانند قیر را به فرآورده های سبک تر شکسته و با حذف گوگرد از آن، محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر مانند بنزین و گازوئیل با اندازه آلایندگی به مراتب کمتر فراوری کند.

این کاتالیست بر خلاف نمونه های مشابه فرآیند گوگردزدایی و تبدیل فرآورده های سنگین به سبک را در یک مرحله انجام می دهد. بعلاوه استفاده از ترکیب نانو ذره مس در این محصول موجب افزایش 20 تا 25 درصدی کارایی این کاتالیست شده است.

کاهش اندازه گوگرد موجود در مازوت، کارایی 90 تا 95 درصدی در شکستن و گوگردزدایی همزمان، استفاده از مواد اولیه مقرون به صرفه قیمت و در دسترس و قیمت پایین تر از مشابه خارجی از یک بیستم تا یک سی ام از مزایای این کاتالیست است.

مدیر توسعه کسب و کار نفت، گاز و پتروشیمی ستاد توسعه فناوری نانو با تاکید بر اینکه این شرکت برای فراوری این سوخت کم گوگرد از یک کاتالیست جاذب استفاده نموده است که از آن برای انجام عملیات شیرین سازی و شکست در فرآیند استفاده می گردد، خاطر نشان کرد: دانش فنی این کاتالیست به وسیله این شرکت به فراوری رسیده است.

وی کاتالیست ها را ماده ای برای تسریع عملیات دانست و یادآور شد: ولی کاتالیست فراوری شده در این شرکت همزمان که فرایند کراکینگ را تسریع می نماید، قادر به جذب گوگرد نیز هست و این امر به این معنا است که این نانو کاتالیست فرآیند شیرین سازی را انجام می دهد.

علوی ابراز امیدواری کرد که تا خاتمه امسال استانداردسازی این فرایند انجام گردد تا از این طریق بخشی از سوخت نفتکش ها تامین گردد.